Σταύρος Τορνές (1932-1988)
σύντομη Βιογραφία
Ο Σταύρος Τορνές γεννήθηκε το 1932 σε μια εργατική γειτονιά της περιφέρειας της ΑΘήνας, το Γαλάτσι. Κάνει διάφορα επαγγέλματα πριν αρχίσει κινηματογραφικές σπουδές στην σχολή Ιωαννίδη το 1957 και αρχίζει να δουλεύει σαν βοηθός σκηνοθέτη ενώ παράλληλα κάνει καριέρα ηθοποιού σε ταινίες της δεκαετίας του 50.
Συνεργάζεται κυρίως με σκηνοθέτες που -όπως και αυτός- αναζητούν τα μυστικό της κινηματογραφικής γλώσσας και έκφρασης, (Τάκη Κανελλόπουλο, Δήμο Θεό, Άδωνη Κύρου, Κώστα Σφήκα). Συνεργάζεται επίσης με τον Ηλία Καζάν στο καστ της ταινίας "Αμέρικα Αμέρικα" και με το Μιχάλη Κακογιάννη στο "Ζορμπά".
Το 1967 σκηνοθετεί την πρώτη του μικρού μήκους ταινία, "Θηραϊκός όρθρος" σε συσκηνοθεσία με τον Κώστα Σφήκα.
Αμέσως μετά ο Σταύρος Τορνές εγκαταλείπει την Ελλάδα των συνταγματαρχών και πηγαίνει στην Ιταλία. Εκεί, με μια ομάδα εξόριστων συμπατριωτών, υπερασπίζεται ενεργά τη χαμένη δημοκρατία και ταξιδεύει στην Ιταλία, Γαλλία, Μέση Ανατολή για αυτό τον σκοπό.
Το 1973 επισκέπτεται κρυφά την Ελλάδα και γυρίζει ένα μικρό ντοκιμαντέρ, "Φοιτητές", γύρω από την αντιδικτατορική δράση των φοιτητών στην Ελλάδα.
Επιστρέφει στην Ιταλία (Ρώμη) και αναπτύσσει έντονη δραστηριότητας στον κινηματογράφο, κερδίζοντας την ζωή του εμφανιζόμενος σε πολλές ταινίες. Τον βλέπουμε στο "Uomini Contro" και "Christ s' est arrete a Eboli" του F. Rosi, "Allons enfants" των Taviani, "ltalia anno zero" του R. Rosselini. Στην τηλεταινία "Ναυσικά" της Agnes Varda έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Γράφει το σενάριο της ταινίας του Τοninο Niedou "Miele della Terra" ενώ παράλληλα, ζητούμενος και από τους νεότερους σκηνοθέτες, εμφανίζεται στο "uno DueTre" του Gianni Sera, "Domani" του Mimo Rafele, καθώς και σε μια τηλεοπτική σειρά του Ciriaco Tisso "Κείμενα και συγγραφείς" βασισμένη σε έργα των Pirandello, Poe, Lovecraft, Joyce.
Είναι μέλος της κίνησης "Guida Poetica Italiana" με τον Robertino d' Angelis και της κίνησης "Post-Avantgarge ΒΕΑΤ 72" με τον Simone Carella. Κείμενα του Σταύρου Τορνέ δημοσιεύτηκαν στο Autobus του Giorgio Manacorda και στην Guida Poetica Italiana.
Ο Σταύρος ενδιαφέρεται για την ζωγραφική και ζωγραφίζει για λίγα χρόνια, πριν τον κερδίσει οριστικά ο κινηματογράφος. Το 1976, με τους φίλους του ποιητές και κυρίως τη CharIotte van Gelder, που θα γίνει σύντροφος της ζωής του και σεναριογράφος των περισσότερων ταινιών τους, γυρίζει την μικρού μήκους ταινία "Addio Anatolia", που θα ακολουθηθεί το 1977 από την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, "Coatti", αποκαλύπτοντας στους έκθαμβους θεατές του φεστιβάλ της Toulon/Hyeres έναν μεγάλο κινηματογραφιστή.
Σε παραγωγή δική του, της ΕΡΤ-1 και του Ε.Κ.Κ., σκηνοθετεί την δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία, που είναι η πρώτη του ελληνική "Μπαλαμός", και συμμετέχει στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1982. Η ταινία πέφτει σαν μετεωρίτης στο παραδοσιακό σινεμά, προκαλεί έντονες αντιδράσεις, αλλά... τιμάται με το Βραβείο της Πανελλήνιας 'Ενωσης Κριτικών. Συμμετέχει στο Ιταλικό Φεστιβάλ Σαλζοματζιόρε και αποσπά τις ενθουσιαστικές κριτικές που δημοσιεύθηκαν στον ξένο Τύπο.
Η "Καρκαλού", με συν σεναριογράφο την Charlotte van Gelder, γυρισμένη το 1983-84, είναι η ταινία που θα καθιερώσει οριστικό τον Σταύρο, ακόμη και στους πλέον δύσπιστους, σαν ένα από τους μεγαλύτερους σύγχρονους 'Ελληνες κινηματογραφιστές. Η προκριματική επιτροπή του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης '84 εξορίζει την ταινία από το επίσημο πρόγραμμα, κατά τρόπο άδικο και εξοργιστικό, στο Πληροφοριακό Τμήμα!!! Η "Καρκαλού" προβάλλεται μπροστά σε μια κατάμεστη αίθουσα, χειροκροτεΙται με ενθουσιασμό και οι κριτικοί τον τιμούν για δεύτερη φορά, απονέμοντάς του το Βραβείο της Πανελλήνιας Ενωσης Κριτικών.
Για το Σταύρο Τορνέ, η έκφραση μέσω του κινηματογράφου γίνεται όλο και περισσότερο ζωτική ανάγκη. Το 1985, πάντα με την Charlotte νan Gelder στο σενάριο, γυρίζουν την ταινία "Nτανίλο Τρέλες". Μια "βαβυλωνική" ταινία που αναπτύσσει θεωρήματα ανασυρμένα από τα βάθη της αρχαίας και της σύγχρονης Ελληνικής σκέψης. Αυτή τη φορά η ταινΙα συμμετέχει στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1986. Η κριτική επιτροπή, σε απόλυτη σύγχυση απέναντι στις έννοιες ελευθερίας και ποίησης που ο Σταύρος εφαρμόζει σε όλο το έργο ΤΟΥ, δεν ξέρει τι να κάνει με την ταινία... που δεν αρέσει!!!
Το 1987 ο Σταύρος Τορνές, που περιμένει από πολλούς μήνες μια απάντηση του Ε.Κ.Κ. σε αίτηση συμπαραγωγής -που δεν Θα έρθει- αποφασίζει να γυρίσει μόνος την ταινία που έμελλε να είναι η τελευταία του: "Ένας ερωδιός για τη Γερμανία", σε σενάριο της Charlotte νan Gelder. Ξεκινούν την ταινία χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια, παρά μόνο με τη συμπαράσταση μερικών καλών φίλων που συμμερίζονται την αγωνία του (και τον αγώνα) για τον κινηματογράφο. Τελειώνουν την ταινία και τη στέλνουν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1987. Η ταινία απομονώνεται για άλλη μια φορά στο Πληροφοριακό.
Ο Σταύρος Τορνές πέθανε εννέα μήνες αργότερα, τον Ιούλιο του 1988 ενώ με την αγαπημένη του Σαρλότ ετοίμαζαν το σενάριο της επόμενης ταινίας του. Τίτλος ήταν "Ο Φτωχός Κυνηγός του Νότου".
Κείμενο του Σταύρου Καπλανίδη
Η ταινία "Ο ΦΤΩΧΟΣ ΚΥΝΗΓΟΣ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ" 1994, του Σταύρου Καπλανίδη,
που αφορά το έργο και τη ζωή του Σταύρου Τορνέ.