top of page

Σκηνοθεσία

Σταύρος Τορνές

 

Σενάριο

Σταύρος Τορνές

 

Φωτογραφία

Ugo Antilenti

 

Μοντάζ

Niko d’ Alessandria

 

Παραγωγή

Δημήτρης Κορομηλάς

©1976, 16mm, έγχρ.

Αντίο Ανατολή (1976)

Σκηνοθεσία: Σταύρος Τορνές, Παραγωγή: Δημήτρης Κορομηλάς, ©1976, έγχρ.

Αντίο Ανατολή... / ίσως εσύ δε θέλεις να ξέρεις / πώς εσύ σ' εμένα / άφησες μιά χαραξιά άξεπέραστη / μιά χαραξιά όπως εκείνες οι πρωτόγονες στις σπηλιές / πού έμειναν για πάντα στους αιώνες, Αχμέτ, / καί θα εξαφανιστούν μόνο στην περίπτωση / πού ή γη θα καταναλωθεί / από το σύμπαν , Μεχμέ / ή όπως το σώμα μου στη γη, Χαλίλ / . . . αντίο.

 

Μετά έμεινα μόνος, / κυκλωμένος από τις αισθήσεις σου / από την παρουσία σου / χωρίς το συγκεκριμένο πρόσωπό σου / χωρίς τα ελαφρά ιδρωμένα χέρια σου / -χωρίς τίποτα- / τώρα κλαίω / όπως οι γραφειοκράτες κάθε νύχτα / με την προδομένη Τρίτη Διεθνή.

 

1973. . . Χρονιά της χολέρας καί της αμνηστίας. / 'Υπάρχουν πόστα για όλους. / 'Εδώ καί για σένα έχει προβλεφθεί. / Δεν πρέπει να ξεχνάς ότι φτάσαμε πια στο φεγγάρι. / θα υπάρξουν νέα πόστα. / Μετά... / μετά θα υπάρξει μισθός εγγυημένος για όλους, / μεταρρυθμίσεις, ή πρόοδος / άφορά όλους τούς λαούς, / καί σε κάποιο διάστnμα λίγο μακριούτσικο / πού έχει όμως προβλεφθεί / ο σοσιαλισμός. / 'Εκείνος με την ανθρώπινη διάσταση, φυσικά... / ή αν θέλεις ή αυτοδιαχείριση / καί μην κάνεις τόν έξυπνο / με την αυτοκτονία ή την επανάσταση / γιατί θα στήσουμε γι' αυτό νέα πόστα.

 

Τούς δόθηκα / έμεινα για πάντα / στα ξεροπόταμα της Καλάμπρια / με τις στρογγυλεμένες πέτρες. / Έργο τού ήλιου καί τού νερού / τού νερού καί τού ήλιου. Mάτια / μάτια των άνΘρώπων τού τόπου. / Πλωτά ποτάμια / μιας ατέλειωτnς ενδοχώρας.

 

Στην παλαιστινέζικη επανάσταση / είμαι αυτό πού είμαι / δηλαδή παρόν παρελθόν / καί αυτό πού θα ' ρθει. . . Αιώνες ή δευτερόλεπτα εγώ κολυμπάω / εγώ περιτρέχω τις θάλασσες εγώ πετάω / εγώ περπατάω πάνω στη γη / εγώ φτάνω / Αλή / - Αμπουλέιλα / - Μεσίρ.

 

Στη δική μας βεβαιότητα της μεγάλης συνάντησης / πεθαμένοι δεν υπάρχουν / γιατί ο καθένας είναι ελεύθερος / να γίνει αυτό πού θέλει / πουλί, φύλλο, δάκρυ, άνεμος, ομίχλη, έρωτας, αστέρι, Θεός δια μέσου της ενδόμυχης σχέσης μας.

 

Σταύρος Τορνές

"Κάτι εδώ ορφάνεψε, το κερί κάποιου τέλειωσε, τη χαρά κάποιου κλέψανε, κάποιος τραγούδησε και το τραγούδι έσβησε"

 

Ο παραπάνω στίχος μπαίνει σαν τίτλος σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία μικρού μήκους του Σταύρου Τορνέ γυρισμένη στην Ρώμη.

 

Με μια σειρά μεγάλων υποκειμενικών τράβελινγκ στους δρόμους της αιώνιας πόλης, ο σκηνοθέτης φιξάρει στη ζελατίνα τη γρήγορη, περίεργη και κυρίως ανήσυχη ματιά του: Τούτος ο κόσμος είναι «κόσμος των άλλων» μέσα στον οποίο η πλήρης ένταξη είναι απολύτως αδύνατη. Η περιπλανώμενη ματιά τυλίγει φιλικά και ζεστά πράγματα που τα θεωρεί οικεία για να συστραφεί και να επιστρέψει στον πομπό της φορτωμένη με μια αόριστη θλίψη: Το υποκείμενο και το αντικείμενο είναι δύο ριζικά διαφορετικές, αν όχι και εχθρικές οντότητες των οποίων η μόνη πιθανή πλήρης ταύτιση είναι δυνατή μόνο μέσα από τη ματιά.

 

Θα μπορούσε να πει κανείς πως η ταινία του Τορνέ είναι ο απόηχος κάποιων ιδεών του Σαρτρ. Και τούτη η φαινομενολογία που κάνει δυνατή την ταύτιση του υποκειμένου-αντικειμένου μόνο πρόσκαιρα και μόνο όσο η «δρώσα συνείδηση» βρίσκεται σ' εγρήγορση γίνεται περισσότερο εμφανής με την «οπτική παρουσία» της Θαυμάσιας ξεφτισμένης μουσικής του βιολοντσέλου της Σαρλότ Βαν Γκέλντεν.

Βασίλης Ραφαϊλίδης, Βήμα: 5 /10/ 1976

bottom of page